Thay đổi về hình thái

• Chiều cao trung bình: Giảm 0,5 – 2cm/năm so với tuổi trưởng thành;
• Giảm chiều cao 3 – 5cm nếu bị xẹp đĩa đệm cột sống, xẹp cột sống. Nếu giảm trên 6cm chiều cao thì có thể nguyên nhân do loãng xương.

Thay đổi về thành phần cơ thể

• Giảm tỷ lệ nước trong cơ thể: Ở tuổi 25 – 65% cơ thể là nước; ở tuổi 75 – 53% cơ thể là nước;
• Khối mỡ: Ở tuổi 25 – tỷ lệ mỡ là 15%; ở tuổi 50 – tỷ lệ mỡ là 25%;
• Khối cơ: Giảm nhiều, đặc biệt ở người không tập luyện thể dục;
• Tỷ trọng gan giảm 18%, thận giảm 8,9% và phổi giảm 19,8%.

Thay đổi chức năng chuyển hóa năng lượng và các chất dinh dưỡng

• Chuyển hóa năng lượng: Nhu cầu năng lượng giảm khoảng 30% so với người trẻ vì giảm khối cơ bắp và ít hoạt động hơn;
• Chất đạm: Khả năng tiêu hóa, hấp thu chất đạm kém. Giảm khả năng tổng hợp albumin của gan nên người cao tuổi thường bị thiếu chất đạm. Ngược lại, trong trường hợp ăn quá nhiều thịt thì quá trình phân hủy thịt sẽ xảy ra ở đại tràng, lên men. Và tạo ra các chất độc gây hại cho cơ thể;
• Chất đường bột: Người cao tuổi giảm sức chịu đựng với đồ ngọt. Có nguy cơ cao bị đái tháo đường do tuyến tụy giảm sản xuất insulin và có thể đề kháng insulin

• Chất béo: Giảm hoạt động của men lipase – loại enzyme có chức năng phân hủy chất béo. Nên người cao tuổi có nguy cơ cao tăng mỡ máu;
• Nước: Giảm nhạy cảm với cảm giác khát nước. Nên người cao tuổi có nguy cơ bị thiếu nước;
• Vitamin: Người cao tuổi thường ít ra nắng. Nên giảm khả năng tổng hợp vitamin D3 (được da tổng hợp khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời) so với người trẻ.

Những thay đổi về dinh dưỡng người già có thể ảnh hưởng tới cơ chế hấp thụ thức ăn của cơ thể. Nhu cầu dinh dưỡng và khẩu vị. Vì vậy, khi xây dựng chế độ dinh dưỡng cho người lớn tuổi. Cần chú ý tới những điều sau:

Nguyên tắc dinh dưỡng cho người cao tuổi

• Khẩu phần ăn đủ nhu cầu và cân đối các chất dinh dưỡng gồm: Chất đạm, béo, tinh bột, vitamin, khoáng chất, nước và chất xơ;
• Chế biến thức ăn dễ tiêu hóa, nên có món canh trong bữa ăn;
• Không bỏ qua bất kỳ bữa ăn nào trong ngày;
• Có kế hoạch về thực đơn, theo dõi, đánh giá bữa ăn;
• Theo dõi cân nặng, vòng eo, tỷ lệ mỡ cơ thể.

Về khẩu phần ăn

So với người 25 tuổi, nhu cầu năng lượng của người 60 tuổi giảm 20%. Người trên 70 tuổi giảm 30%. Theo khuyến nghị cho người Việt Nam, cần duy trì nhu cầu năng lượng cho người cao tuổi là 1700-1900 calo/người/ngày. Về tỷ lệ các nhóm chất, năng lượng từ ngũ cốc chiếm 68%. Chất béo chiếm 18% và chất đạm cung cấp 14% tổng nhu cầu năng lượng trong khẩu phần ăn hằng ngày. Việc điều chỉnh chế độ ăn cho người cao tuổi cần đảm bảo hợp lý. Duy trì chỉ số BMI ở mức khỏe mạnh là 18,5 – 22,9

Một số lưu ý trong chế độ dinh dưỡng người cao tuổi

• Nên uống mỗi ngày 1 ly sữa ít béo, ít đường để bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể;
• Sinh hoạt điều độ, ăn ngủ đúng giờ, kết hợp vận động để tiêu hóa tốt hơn, cải thiện sức khỏe;
• Chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày và tạo không khí vui vẻ, thoải mái khi ăn;
• Khi ăn nên ăn chậm, nhai kỹ;
• Ưu tiên chế biến các món hấp, luộc nhừ thay thế món rán, nướng để giảm hấp thu cholesterol và giúp tiêu hóa dễ dàng hơn;
• Cần thay đổi thực đơn thường xuyên, tránh thực đơn quá đơn điệu để ăn uống ngon miệng hơn;
• Sau khi ăn nên ngồi tại chỗ hoặc đi lại nhẹ nhàng trong vòng 30 phút để giúp dạ dày nhào trộn thức ăn, dễ tiêu hóa hơn.

Người cao tuổi nên có một chế độ dinh dưỡng hợp lý, giữ tinh thần thoải mái và duy trì vận động vừa sức để cải thiện sức khỏe, làm chậm quá trình lão hóa và có tuổi thọ dài hơn.

Nguồn: Vinmec.com